Gri ve Sfero Dökümü

Pratikte gri ve sfero metalleri farklı döküm prosesi gerektirir. Gri malzemeler daha yavaş ve soğuk, sfero malzemeler daha hızlı ve daha sıcak dökülmelidir.
Parçanın kesit kalınlıkları dikkate alınarak gri malzemeden dökülecek bir parçanın döküm sıcaklığı 1370 C - 1300 C iken , sfero malzemeden dökülecek bir parçanın döküm sıcaklığı 1430 C - 1370 C arasında olabilir.

Gri malzemelerin akışkanlığı iyi olup çok uzun süre dökülebilir. Sfero malzemelerin dökülmesi için geçen süre 6-7 dk fazla olursa metalin özelliği kaybolur. Akışkanlık azalır, metalin yürümesinde zorluk olur. Katmer, gaz sakatı çok artar. Metalin özelliği bozulunca, grafit yapısı küreselden griye(lamele) dönüşür.

Kalın kesitli gri parçalar düşük sıcaklıkta ve yavaş dökülürse, çekintisiz dökülebilir. Yüksek sıcaklıkta dökülürse, ilave besleyiciye ihtiyaç vardır. Sfero parçalar ise genelde besleyiciye ihtiyaç duyar, bu yüzden yüksek sıcaklıkta ve daha kısa zamanda dökülmelidir. Modülü 0.5cm - 2.5 cm olan sfero parçaların besleyici kullanmadan %100 çekintisiz dökülmeleri mümkün değildir. Modülü 2.5 cm üzerinde ise besleyici yerine yollukla beslenebilir.

Üstten veya yandan meme girişi verilen gri parçalar genellikle sağlam dökülebilirken, aynı parçalar sfero ile döküldüğünde sakat oranı artar. Nedeni iki malzemenin grafit yapılarının. döküm sıcaklıklarının, katılaşma aralıkları ve katılaşma davranışlarının farklı olmasıdır. Ayrıca basınçlı yolluk sistemi ile sağlam dökülebilen gri parçalar, sfero malzeme için basınçsız yollukla dökülürse daha iyi sonuç alınır. Genelde gri parçaların yavaş, sfero malzemelerin hızlı dökülmesi gerekir.

Gri parçalarda uygulanan yolluk kesiti oranı küçük, sfero parçalar için uygulanan yolluk kesit oranı daha büyük seçilmelidir. Böylece bazı gri parçalar küçük yollukla, kalıp verimi %98 e kadar yüksek verimle üretilebilirler.

Sfero parçaların yolluk oranları büyük olduğu için kalıp verimi düşüktür. Bu nedenle sfero parça dökümlerinde %60 kalıp verimi iyi kabul edilir.

Yolluk sistemindeki hataların telafisi için sferoda yüksek karbon eş değeri uygulaması veya kalıp içi aşı uygulaması dolum kaynaklı çekinti riskini azaltır.

Döküm sıcaklığı ve karbon eşdeğeri aynı olan gri dökme demirler, aynı sıcaklık ve aynı karbon eşdeğerindeki sfero malzemeden daha iyi akışkanlık özelliğine sahiptir. Bu nedenle gri dökme demirler 20 ppi, 30 ppi ve 40 ppi gözenekli köpük filtrelerde çok rahat dökülebilir.

Bünyesinde gri demirden daha fazla curuf ve diğer demirdışı yabancı maddeleri olan sfero malzeme, küçük gözenekli filtrelerle dökülürse; kalıp daha dolmadan filtre tıkanır. Tıkanan filtre metali geçirmeyeceğinden havşa dolar havşanın dolduğunu gören potacı metali keser ama kalıp dolmaz, parça sakat çıkar.

Sfero dökümlerinde filtre tıkanması ve eksik döküm problemini telafi etmek için, gözenekleri büyük  olan 10 ppi filtre tavsiye edilir.Ayrıca sfero dökümde kullanılacak filtre kesitinin hesapla bulunan ölçüden 2-4 kat daha fazla tutulması tavsiye edilir.

Gri malzeme dökümlerinde uygulanan yolluk sistemlerinin tasarımında, düşey yollukla metalin kalıba girdiği ilk meme arasındaki mesafe ile son memeden sonra curufluğun bitiminde ki uzantı mesafesi kısa olabilir. Bu mesefalerin sfero malzeme dökümlerinde daha uzun alınması tavsiye edilir. (curufu son memeden uzaklaştırmak için)

Kolonun en dar kesitindeki hızı sürtünmesiz  2 m/sn ile 4 arası kadar olan bir kalıbın dökümünde memeden geçen metalin hızı, gri parçalar için fazla zarar vermeyebilir. Ama sfero dökümlerinde kalıba giren metaldeki yüksek hız çok tehlikelidir.